ΒΛΑΧΙΩΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ

Η ίδρυση του ανάγεται στους Βυζαντινούς χρόνους και την ονομασία του οφείλει εις τον ομόνυμον βυζαντινόν χωροδεσπότην (ΒΛΑΧΙΏΤΗ)΅.Η θέση του ήτο το σημερινό Παλιοβλαχιώτη και τη διαλεξαν οι κάτοικοι διότι ήταν πλεονεκτική α)είχε άφθονα πηγαία ύδατα β)απο εκεί διήρχετο η κεντρική οδός Σπάρτης Μον/σιας δια Γραμμούσης -Μυρτιάς γ)ήταν μακριά της πεδιάδας όπου ενδημούσε η επάρατος τότε ελονοσία. Εδέχθη τον εποικισμόν των Αλβανών όπως δείχνουν τα τοπωνύμια (ταβέρνιζα-ντούκιζα-μπάλκιζα κλπ)Τα σύνορα του ήταν τα εξής:απο ασπρόχωμα έως το αλώνι το Μιχελέικο, εις τας μεριχάς,εις τα μελίσσια του Γιαννάκη του Μιχέλου,εις τον παλαιόν βορόν του χωρίου, εις την μάνδραν του κεμίζου, εις τον λινόν του ρουφογελά, εις την μερίκενα,εις τις μουριές του Αχμέτ,εις το παλαιόχανον,το περιβόλι εις του μεμήση, εις την αγίαν Κυριακήν , εις το ντεντέικο περιβόλι, εις του φασουλά,εις τη βάγια,εις του Αλεποχωρίου τη χούνη,εις το κεφάρι και σμίγει πάλι εις το ασπρόχωμα.Εχει γη 20.000 στρέμματα .2.000στρέματα δια αμπελώνες σταφίδας,συκέας και μουριάς.Τους τελευταίους χρόνους δούλευον 60 ζευγάρια τα περισσότερα των Γερακιτών. Το ήμιση εκ του όλου της γης είναι ιδιοκτησια των Γερακιτών του μοναστηρίου της Ελώνης και και λοιπών.Σπίτια εντοπίων 68,Γερακιτών 36 σύνολον 102.Ολα εκάησαν απο τον Ιμπραήμ.Αλλά απο τον Ιμπραήμ το 1825 εκάησαν ακόμη και τα σιτηρά και τα δένδρα.Επίσης συνελήφθησαν ως αιχμάλωτοι: Ζωίτσα Αντώνη,Τζανέτος Κοντογιάννης,Αναστάσιος υιός Σίσηπα,Αναστασούλα Σίσηπα,Αναστασούλα Χρήστου Σίσηπα,επειδή δεν πρόφθασαν να φύγουν στα ορεινά.Εις τους νοτίους πρόποδας του λόφου Προφήτης Ηλίας υπήρχε το ονομαστό βυζαντινό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου. Επι τοιχογραφίας του Αγίου Γεωργίου φέροντος επι της ασπίδος αστέρα εν μέσω ημισελήνου υπήρχεν η επιγραφή ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΙΑΣΟΡΙΤΗΣ.Επίσης υπεράνω της θύρας του ιερού του ναίσκου Αγίου Νικολάου η εξής επιγραφή εις στίχους τριμέτρους ιαμβικούς ΚΤΗΤΟΡΙ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΤΟΥΔΕ CΩΤΕΡ ΚΩ (ΝC)Τ(Α)ΝΤ(ΙΝΩ) ΠΑΡΑCΧΕ ΛΥCΙΝ ΠΤΑΙCΜΑΤΩΝ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΣ-ΦΙΛΗΣΙ